Pogoda na 21 dni do przodu: czy warto wierzyć długoterminowym prognozom w Norwegii?

To pytanie zadali sobie dziennikarze portalu forksning.no, odnosząc się do prognozy pogody na 21 dni dostępnej na stronie yr.no, będącej owocem współpracy norweskich mediów publicznych NRK z instytutem meteorologicznym (Meteorologisk Institut). Strona dostępna jest także w języku angielskim. W norweskich mediach pojawiają się niekiedy informacje o wielu użytkownikach z innych krajów, którzy dokładają swoją cegiełkę do imponujących statystyk wyświetleń – w sierpniu 2021 roku było to na przykład 85 milionów wejść na samą stronę i 116 milionów użyć aplikacji na telefon. Dwie trzecie użytkowników sprawdzało pogodę, przebywając poza granicami Norwegii. Yr – pokazujące dość dokładne dane dla całego świata – wydaje się więc obdarzone sporym zaufaniem nie tylko w kraju fiordów. Czy można ufać także długoterminowym prognozom od niedawna tam dostępnym?

Polscy eksperci są dość sceptyczni wobec przewidywania pogody na długo naprzód. Badacze z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej stwierdzają: „Prognoza sama w sobie stała się narzędziem codziennej pracy, a globalna cyfryzacja zrewolucjonizowała jej dostępność. Choć ten niewątpliwy postęp ułatwił nam codzienne funkcjonowanie, to niesie za sobą również pewne niebezpieczeństwo – chcąc nieustannie patrzeć do przodu, więcej uwagi poświęcamy na otrzymanie dużej ilości wyników, niż ich właściwą interpretację. Długoterminowe prognozowanie pogody (miesięczne lub nawet trzymiesięczne, często nazywane sezonowym) jest tego bardzo dobrym przykładem”. Radosław Droździoł z Centrum Modelowania Meteorologicznego IMGW w Katowicach mówił zaś na antenie Polskiego Radia: „Sprawdzalność naszych prognoz długoterminowych w skali roku to około 60 procent. Oznacza to, że dwie na trzy takie prognozy się sprawdzają. (…) Prognozujemy tylko na cztery miesiące do przodu. (…) Tak naprawdę dokładne prognozy sprawdzają się do 7 dni”. Sprawdzalność powyżej 90 proc. osiąga się zaś jedynie przy prognozowaniu na dwie doby do przodu.

Mimo to artykuł z forksning.no daje 21-dniowej prognozie Yr duży kredyt zaufania. Erik Kolstad, specjalista z instytutu badawczego Bjerknessenteret for klimaforskning, deklaruje, że nowej usłudze Yr można ufać, zwłaszcza w przypadku dwóch z trzech pierwszych tygodni. Radzi też pokładać w tej prognozie ufność najmocniej latem i zimą, ponieważ to o tych porach roku pogoda jest najbardziej stabilna w dłuższych okresach.

Norwegia ma pokaźną tradycję badań meteorologicznych, a wiele odkryć w tej dziedzinie to zasługa naukowców z tego kraju. Po pierwszej wojnie światowej  grupa badaczy pod przewodnictwem Norwega Vilhelma Bjerkenesa upowszechniła w obiegu naukowym ideę frontów, czyli wąskich stref oddzielających ciepłe i zimne masy powietrza. Badacze ci znacząco przyczynili się też do odkrycia, jak dokładnie powstaje deszcz. Wcześniej, w 1904 roku, Vilhelm Bjerkenes był pierwszym naukowcem, który przewidywał, że możliwe będzie precyzyjne prognozowanie pogody na podstawie połączenia obserwacji i obliczeń pochodzących z modeli matematycznych opartych na prawach Newtona. Można go więc nazywać ojcem nowoczesnych prognoz pogody.

Pogoda wciąż nie jest zjawiskiem w pełni przewidywalnym, ale może warto zaufać dzisiejszym norweskim meteorologom, skoro stoi za nimi tak świetna tradycja? 21-dniowa prognoza na Yr.no ma być codziennie aktualizowana, a wedle deklaracji Erika Kolstada norwescy badacze długo pracowali nad ulepszaniem swoich modeli i precyzyjnością tego typu prognozowania, nim tę opcję upubliczniono na stronie internetowej.

Źródła: forskning.no, Store Norske Leksikon, NRK, Polskie Radio Program I, Obserwator IMGW