Dzień św. Łucji świętowany jest w całej Skandynawii, a zwłaszcza w Szwecji. Jednak również w szkołach i przedszkolach Norwegii odbywają się imprezy z tej okazji, a odgrywające świętą Łucję dziewczynki z koronami ze świec na głowie wraz ze swą świtą roznoszą specjalne wypieki o nazwie lussekatter.

W Szwecji Dzień św. Łucji obchodzony jest również przez dorosłych i w domach prywatnych, a jako że do Norwegii napłynęło w ostatnich latach bardzo wielu szwedzkich gastarbeiterów, tradycja ta przenosi się stopniowo również do kraju fiordów.

Św. Łucja

Dzień św. Łucji (norw. Luciadagen) obchodzony jest na pamiątkę sycylijskiej świętej – Łucji. Jej kult jest zresztą w Italii, a zwłaszcza na Sycylii wciąż żywy. Tak właściwie dzień świętej Łucji nie ma żadnego bezpośredniego związku ani z adwentem, ani Bożym Narodzeniem, mimo że zazwyczaj tak właśnie jest postrzegany. Data 13. grudnia jest datą męczeńskiej śmierci Łucji – żyjącej na przełomie III i IV wieku chrześcijanki z Syrakuz, zabitej za wiarę podczas prześladowań za czasów cezara Dioklecjana. Według legendy, świadkiem męczeństwa Łucji był mały chłopiec stajenny, który w związku z tym również poniósł śmierć. Na pamiątkę tego wydarzenia w orszaku świętej Łucji jest zawsze chłopiec lub chłopcy z gwiazdą.

 

Św. Łucja z Syrakuz

Tradycje na dzień św. Łucji

Orszak św. Łucji

Wszystkie osoby w orszaku św. Łucji są ubrane na biało. Jako pierwsza idzie sama św. Łucja ze światłami (koroną ze świec) na głowie. Następnie idą jej służki i paziowie ze świecami w dłoniach, a na końcu chłopcy z gwiazdami.

 

Łucja i jej świta

Noc Lucyfera, Dzień Łucji

Na północy Europy wierzenia pogańskie przeniknęły do wiary katolickiej. Najdawniejsze tradycje mówiły o długiej, ciemnej i pełnej niebezpieczeństw nocy. Noc z 12. na 13. grudnia nazywana była „Lussinatt”, która to nazwa wywodziła się od Lucyfera, a nie od Łucji. (No cóż, imię Lucyfer, jakby nie było, oznacza „niosący światło” :)... Nawiasem mówiąc, imię to nie zawsze kojarzyło się jednoznacznie z Księciem Ciemności, w starożytności był nawet biskup Lucyfer, który został świętym. Żył zresztą niewiele później, niż święta Łucja...) Łucja przybywa, kiedy Noc Lucyfera (Lussinatt) dobiega końca. Przekracza próg ze światłem we włosach i przegania ciemności. Zgodnie ze starym kalendarzem juliańskim Lussinatt, czyli noc na 13. grudnia była faktycznie najdłuższą nocą w roku.

Lussekatter, czyli łucjowe bajgle

Obchody dnia świętej Łucji nie mogą obyć się bez tradycyjnych wypieków, tzw. lussekatter (dosłownie „kotków Lucyfera” :D ), czyli z grubsza tego, co w Polsce nazywamy bajglami.

 

Lussekatter

Jak je przyrządzić? Przepis jest stosunkowo prosty:

 

Składniki:

• 50 g drożdży

• 150 g masła

• 5 dl mleka pełnotłustego

• 250 g ziarna sezamowego

• 0,5 g szafranu

• 2 dl cukru

• 0,5 łyżeczki soli

• ok. 17 dl mąki pszennej

• 2 jajka

• rodzynki

Sposób przygotowania:

1. Rozdrobnij drożdże w misce.

2. Roztop masło w garnku, dodaj mleko, zmieszaj i podgrzej do temperatury 37 stopni.

3. Zalej częścią mieszanki (mleka i masła) drożdże i mieszaj tak długo, aż się zupełnie rozpuszczą.

4. Dodaj resztę mieszanki oraz sezam, szafran, cukier i sól. Wyrób ciasto przy pomocy robota kuchennego lub ręcznie, dodając mąkę, tak by ciasto ześlizgiwało się ze ścianek naczynia. Przykryj naczynie ręcznikiem i daj ciastu 30 minut na wyrośnięcie.

5. Wyjmij ciasto na stolnicę posypaną odrobiną mąki i rozwałkuj. Podziel ciasto na 5 części. Z każdej części wyjdzie 10 „kotków”. Zrób „kotki”, formując z ciasta ok. 20 cm wałeczki i zwijając je w kształt kotków. Połóż bajgle na wyłożoną papierem do pieczenia blachę i wciśnij w ciasto rodzynki. Pozwól im pęcznieć (powinny zwiększyć objętość niemal dwukrotnie) przez 20-30 minut.

6. Posmaruj bajgle lekko rozbełtanym jajkiem.

7. Piecz w piecu przez około 8 minut w temperaturze 225 stopni.

Piosenka

I tradycyjna piosenka na Dzień św. Łucji (melodię można znaleźć tutaj):

SANTA LUCIA
Svart senker natten seg
i stall og stuer.
Solen har gått sin vei,
skyggene truer.
Inn i vårt mørke hus
stiger med tente lys
Sanc-ta Lu-ci-a, Sancta Luc-cia.

Natten er mørk og stum.
Med ett det suser
i alle tyste rum
som vinger bruser.
Se, på vår terskel står
hvitkledd med lys i hår
Sanc-ta Lu-ci-a, Sancta Luc-cia.

Mørket skal flykte snart
fra jordens daler.
Slik hun et underfullt
ord til oss taler.
Dagen skal atter ny
stige av røde sky -
Sanc-ta Lu-ci-a, Sancta Luc-cia.