Granica wiekowa na zakup napojów energetycznych: norweskie zdania są podzielone

Wbrew swojej sugestii z 2019 roku i mimo że większość w Stortingu przekazała już rządowi, że chce, aby osoby poniżej 16. roku życia nie mogły kupować „energetyków” w sklepach w Norwegii, Mattilsynet uważa teraz, że taki zakaz byłby zbyt radykalny. Tymczasem w ciągu kilku ostatnich lat spożycie napojów z kofeiną w kraju fiordów znacznie wzrosła – z 41 mln litrów w 2019 r. do 73 mln litrów w 2022 r., podaje Norweskie Stowarzyszenie Browarów (Bryggeriforeningen).

Chociaż w tym czasie nie wdrożono specjalnego monitorowania rynku, Forbrukerrådet uważa za oczywiste, że wśród konsumentów znajduje się coraz większa grupa dzieci i młodzieży. Dane Norweskiego Stowarzyszenia Browarów pokazują w raporcie z grudnia 2023 roku, że w latach 2017-2022 wzrósł zarówno odsetek młodych ludzi pijących napoje energetyzujące, jak i częstotliwość ich picia.

Dodatkowo przed świętami Bożego Narodzenia badania Instytutu Zdrowia Publicznego (FHI) wykazały, że aż 58 proc. uczniów szkół średnich pierwszego stopnia i 72 proc. licealistów pije napoje energetyzujące. instytut dodał, że zbyt dużo kofeiny może prowadzić do kołatania serca, problemów ze snem czy lęków.

– Napoje energetyczne nie są przeznaczone dla dzieci, więc nie wolno ich też dzieciom sprzedawać, to proste. Owszem, na puszkach jest napisane drobnym drukiem, że nie powinny tego produktu spożywać dzieci, ale przekaz tonie w modnym i fajnym designie, opracowanym i stworzonym z myślą o preferencjach dzieci i młodzieży – mówi dyrektorka Rady Konsumentów, Inger Lise Blyverket, cytowana w komunikacie prasowym.

Jej zdaniem ustawowa granica wieku będzie ukierunkowanym, skutecznym i niezbędnym środkiem ograniczającym spożycie napojów z kofeiną wśród najmłodszych w norweskim społeczeństwie.

Popiera to również komitet ekspertów powołany przez rząd w celu zalecenia opłacalnych środków wyrównywania społecznych różnic w diecie. Komisja przekazała swój raport minister zdrowia 5 stycznia.

Rada ds. Konsumentów zbadała, co sądzą mieszkańcy Norwegii na temat wprowadzenia granicy wiekowej dla konsumentów. W kwietniu 2023 r. siedmiu na dziesięciu respondentów pozytywnie oceniło tę propozycję. W maju pomysł uzyskał także większość w Stortingu.

Norweski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności zgadza się co prawda, że napoje energetyczne nie są dla dzieci, jednak ocenia ustawową granicę wieku na zbyt inwazyjną i i coś, co nie powinno być obecnie sprawą, do której politycy powinni się odwoływać. Mattilsynet twierdzi, że ilość kofeiny, jaką najmłodsi otrzymują z napojów energetycznych, nie jest na tyle duża, aby stanowiła zagrożenie dla ich zdrowia.

We wrześniu urząd zalecił władzom monitorowanie ilości napojów energetycznych wypijanych przez dzieci i młodzież i uznał, że reklama tych produktów skierowana do młodych odbiorców powinna być zakazana. Nie należy wprowadzać ograniczenia wiekowego, dopóki nie uda się sprawdzić, czy te środki działają.

Rada ds. Konsumentów zwróciła się do Stortingu o działanie już w 2022 roku, powołując się na puste obietnice złożone trzy lata wcześniej, kiedy to władze rozważały wprowadzenie limitu wiekowego w przypadku zakupu energetyków. Wówczas rada przeprowadziła badania, które wskazały, że konsumenci są bardziej podatni na uzależnienie się od napojów energetycznych już we wczesnym wieku.

Średni wiek pierwszego spożycia napoju energetycznego wynosił 12,5 roku: 12 lat wśród chłopców i 13 lat wśród dziewcząt. Wzrost był największy wśród reprezentantek młodszych grup wiekowych. Jedna czwarta osób w wieku 10-12 lat pijąca napoje energetyczne twierdziła, że robi to co tydzień.

W Polsce od 1 stycznia 2024 roku wszedł w życie nowy zapis ustawy o zdrowiu publicznym, zgodnie z którym osobom poniżej 18. roku życia nie wolno sprzedawać napojów, w których „składzie znajduje się kofeina w proporcji przewyższającej 150 mg/l lub tauryna, z wyłączeniem substancji występujących w nich naturalnie”.

Źródła: Forbrukerrådet, NTB, MojaNorwegia.pl