„Przybliżcie mi Sykepenger”: wszystko, co trzeba wiedzieć o zasiłku chorobowym w Norwegii

Nasza czytelniczka pyta na forum:

W Norwegii za rekompensatę utraty dochodu z pracy (kwalifikującego do renty czy emerytury) uznaje się sykepenger, czyli zasiłek chorobowy. Przysługuje on osobom, które, z powodu choroby lub innego uszczerbku na zdrowiu, przez pewien czas nie są w stanie wykonywać swoich obowiązków zawodowych. Sykepenger otrzymają pracownicy należący do państwowego systemu ubezpieczeń zdrowotnych pod warunkiem, że pracowali już co najmniej cztery tygodnie, przy czym dochód minimalny danej osoby musi wynosić 0,5 stawki G, czyli 46 288 NOK. Do tego okresu wlicza się także czas przepracowany w innym kraju Europejskiego Obszaru Gospodarczego niż Norwegia.

Najpierw należy udokumentować niezdolność do pracy za pomocą zaświadczenia bądź zwolnienia lekarskiego. Część D takiego zwolnienia (czyli jednocześnie wniosek o sykepenger) należy przesłać swojemu pracodawcy, który jest odpowiedzialny za wypłatę środków za początkowe 16 dni nieobecności chorobowej pracownika (arbeidsgiverperiode). Po upływie „czasu pracodawcy” wypłacaniem zasiłku chorobowego zajmie się NAV (Urząd Pracy i Polityki Socjalnej) – norweski odpowiednik ZUS-u.  

Istnieje też opcja, by przedstawić egenmelding – oświadczenie własne o chorobie – które można wykorzystywać przez 16 dni kalendarzowych, z tym zastrzeżeniem, że po 3 dniach pracodawca może wymagać okazania zwolnienia lekarskiego.

Następnie osoby posiadające norweski adres zamieszkania, który znajduje się w Rejestrze Ludności (Folkeregisteret), powinny przesłać część D zwolnienia lekarskiego najbliższemu Wydziałowi ds. pracy i świadczeń (Arbeid og ytelse). Jeśli natomiast nazwisko pracownika nie widnieje w bazie Folkeregisteret, przekazuje on wymagany dokument jednostce znajdującej się w okręgu (fylke), w którym zarejestrowana jest siedziba pracodawcy. Ten z kolei ma obowiązek przesłać do NAV-u informacje o wynagrodzeniu i stosunku pracy zatrudnionego. 

Nieco inaczej sprawa przedstawia się w przypadku osób, które prowadzą własną działalność gospodarczą. Nie mają one prawa do arbeidsgiverperiode, dlatego zaczynają otrzymywać zasiłek chorobowy od NAV-u po upływie 16. dnia nieobecności. Dodatkowo, aby przy rozpatrywaniu wniosku o zasiłek chorobowy możliwe było uwzględnienie, we wspomnianych 4 tygodniach pracy, kariery zawodowej z innego kraju EOG, należy w ramach jego potwierdzenia przedłożyć stosowne zaświadczenie (formularz E 104).

Co jednak, jeśli w trakcie zwolnienia chorobowego znajdziemy się w innym kraju? Przepisy (Rozporządzenia Rady nr 1408/71; EØS-avtalen) pozwalają ubezpieczonym Polakom pracującym w Norwegii przebywać podczas takiej wymuszonej przerwy w innym państwie – pod warunkiem, że są w nim zameldowani. Dalej procedury przebiegają podobnie.

Nawet będąc w Polsce, po wysłaniu pracodawcy zwolnienia lekarskiego, otrzymamy rekompensatę za pierwsze 16 dni choroby. Po upływie tego czasu należy natomiast polskie zwolnienia – wraz z oświadczeniem własnym do zagranicznych zwolnień lekarskich – przesłać do NAV Internasjonalt. 

Zdarzają się i sytuacje odwrotne – jak więc postępować, gdy jesteśmy zatrudnieni w Norwegii, a choroba dopadnie nas akurat podczas wizyty w Polsce? Wówczas przysługuje nam prawo do zasiłku chorobowego w kraju stałego zamieszkania, lecz zgodnie z prawodawstwem norweskim. Pracownikowi będzie potrzebne zaświadczenie lekarskie na formularzu E116 od specjalisty, u którego się leczył. Niezwłocznie po badaniu lekarskim ZUS powinien, w imieniu członka systemu ubezpieczeń społecznych, wysłać zaświadczenie lekarskie do Norwegii i skierować wniosek o zasiłek chorobowy w formularzu E115 do NAV-u.

Rok. Przez taki okres ma się prawo do otrzymywania sykepenger. Ponadto, jeśli pracownik przebywał na zwolnieniu chorobowym w którymś z państw EOG z tej samej przyczyny, co po podjęciu pracy w Norwegii, to czas pobierania przez niego rekompensaty w przeszłości może zostać doliczony do okresu przyjmowania sykepenger. Prawo do norweskiego zasiłku chorobowego zacznie przysługiwać znowu po upływie 26 tygodni całkowitej zdolności do pracy. 

Przede wszystkim jednak – o ile nie istnieją medyczne przeciwskazania – warto spróbować przed upływem 8 tygodni wrócić do wykonywania obowiązków zawodowych. Wymóg NAV-u nakazuje bowiem ubezpieczonemu, we współpracy z pracodawcą, monitorować działania osoby na zwolnieniu, a rozpocząć je najpóźniej po 4 tygodniach od początku niedyspozycji.

Jeżeli zatrudniony nie podejmie próby powrotu do pracy, to – według art. 8-4 Norweskiej Ustawy o Ubezpieczeniach Społecznych – wypłata sykepenger zostanie wstrzymana. Kiedy natomiast ubezpieczona osoba faktycznie z przyczyn zdrowotnych nie jest w stanie wrócić do obowiązków zawodowych, musi przedłożyć jednostce NAV pełną dokumentację potwierdzającą jej niedyspozycję. Wówczas lekarz prowadzący wypełnia formularz z medyczną oceną możliwości wykonywania zawodu przez pacjenta, zapewniając mu tym samym dalszy dostęp do rekompensaty finansowej. Po około pół roku pracownik ma obowiązek stawić się na spotkaniu kontrolnym (dialogmøte).

W trakcie zwolnienia chorobowego ważny jest przede wszystkim regularny kontakt z pracodawcą, sumienne przesyłanie niezbędnych dokumentów do NAV-u, a także stosowanie się do zaleceń lekarza. W okresie pobierania sykepenger przed zatrudnionego odpowiednie instutycje (arbeidsuførhet czy yrkesuførhet) sprawdzają bowiem, czy dana osoba nie może pracować w ogóle, czy na przykład tylko w swoim zawodzie, oraz zachęcają ją do aktywizacji. 

Kiedy pracownik leczy się w Polsce, również wymaga się od niego dokumentowania sytuacji na bieżąco. W ciągu 4 tygodni wspomniany NAV Internasjonalt przekaże zainteresowanemu list informacyjny z załączonym formularzem Medisinsk vurdering etter 8 uker (czyli formularz oceniający jego zdolność do pracy z punktu widzenia medycyny).

Wysokość sykepenger ustala się głównie w oparciu o dochód ubezpieczonego pracownika z ostatnich 4 tygodni (ale w przeliczeniu na dochód roczny) przed datą widniejącą na zwolnieniu lekarskim, która oznacza początek niedyspozycji zawodowej. Za podstawę rozliczenia zasiłku można jednak uznać wyłącznie dochód wypracowany w Norwegii. Podstawa rozliczenia zasiłku chorobowego ma nie przekraczać sześciokrotnej sumy kwoty bazowej G, przy czym wysokość rekompensaty może być regulowana odpowiednio od 100 do 20 proc. – w zależności od stopnia niezdolności do pracy, szczególnie przy częściowym zwolnieniu. Jeżeli wyliczona podstawa odbiega o więcej niż 25 proc. od średniego dochodu rocznego z ostatnich 3 lat, to do obliczenia podstawy zasiłku zostanie użyty dochód bardziej korzystny dla klienta. 

Tym, którzy pobierają zasiłek chorobowy, przysługuje również wypłata feriepenger, które wylicza się na podstawie pierwszych 48 dni pobierania zasiłku chorobowego. Sykepenger wypłaca się bezpośrednio pracownikowi.  


Wszelkie pytania dotyczące zwolnienia chorobowego i sykepenger można kierować bezpośrednio do instytucji NAV pod numer: +47 55 55 33 33.