Najpopularniejsi norwescy autorzy kryminałów

Wśród znawców kryminałów funkcjonują dwa pojęcia: „skandynawskiej fali” i „nordisk noir”. Pierwsze z nich określa dużą ilość skandynawskich autorów kryminałów. Drugie opisuje najważniejszą cechę skandynawskich książek, którą jest mroczna atmosfera. Ten specyficzny, mroczny nastrój ma związek z aurą Skandynawii: zimnem i piękną, ale surową naturą. Taki klimat przypadł do gustu czytelnikom na całym świecie.

„Skandynawska fala” przybrała na sile w latach 90. XX wieku.  Dużą popularność zyskali zwłaszcza norwescy i szwedzcy pisarze.Przedstawiamy najpopularniejszych norweskich pisarzy kryminałów.

Jo Nesbø 
Pisarz jest największą gwiazdą norweskiej literatury kryminalnej. Jego nazwisko znają nawet ci, którzy kryminałów nie lubią. Dzięki tłumaczeniom jego książek na różne języki i ekranizacjom powieści stał się znany na całym świecie, a szczególnie w Stanach Zjednoczonych. Powieści Nesbø sprzedają  się w milionowych nakładach, a czytelnicy niecierpliwie oczekują następnej. 

Początkowo nic nie zapowiadało, że zostanie pisarzem. Z wykształcenia jest ekonomistą, pracował jako makler giełdowy i dziennikarz. Był również obiecującym piłkarzem, jednak kontuzja nogi uniemożliwiła mu dalszą karierę. Nesbø z powodzeniem zajmuje się muzyką – jest gitarzystą, tekściarzem i wokalistą w zespole „Di Derre”, z którym nagrał wiele przebojów.

Jako pisarz zadebiutował w roku 1997 książką Flaggermusmannen (w Polsce pt. Człowiek-nietoperz), za którą otrzymał dwie najważniejsze nagrody przyznawane w Skandynawii za powieści kryminalne: Nagrodę Rivertona i Szklany Klucz. Pierwszy raz w historii przyznano te nagrody debiutantowi. Od tego czasu Nesbø wydał trzynaście powieści kryminalnych, m.in. Snømannen, 2007 (Pierwszy śnieg ), Hodejegerne (Łowcy głów) i Gjenferd (Upiory). 

W większości jego powieści pojawia się detektyw o nazwisku Harry Hole. Ta postać z pewnością przyczyniła się do popularności  książek Nesbø. Skuteczny i inteligentny policjant z trudnym charakterem i skomplikowanym życiem prywatnym, który walczy z nałogiem alkoholowym, spodobał się czytelnikom. Trafiła do nich również wartka, dobrze skonstruowana akcja i obraz współczesnej Norwegii, w szczególności sposób przedstawienia Oslo. 

Jørn Lier Horst
To kolejny popularny autor norweskich kryminałów. Ten były policjant śledczy jako pisarz zadebiutował w roku 2004 powieścią Nøkkelvitnet (Świadek koronny). Książka oparta na faktach opisuje niewyjaśnione zabójstwo, którego dokonano 1995 roku w okolicy Larvik. W tej powieści pojawia się po raz pierwszy William Wisting, komisarz z Larvik, wdowiec, potomek i imiennik Williama Wistinga – polarnika, który, wspólnie z Roaldem Amudsenem, jako pierwszy zdobył j dwa bieguny – północny i południowy.   

Kolejna powieść Horsta to Jakthundene (Psy gończe). Książkę uhonorowano Nagrodą Rivertona i Szklanym Kluczem.Horst oprócz powieści dla dorosłych pisze również dwie serie kryminalne dla dzieci i młodzieży (Clue i  Detektivbyrå nr. 2), które tłumaczy się na język polski. 

Inne gorące nazwisko norweskiego kryminału to Tom Egeland piszący powieści z wątkami religijnymi i okultystycznymi, jak np. Lucifers evangelium (Ewangelia Lucyfera), za którą w 2009 roku otrzymał  Nagrodę Rivertona lub jego ostatnia powieść Djevelmasken (Maska diabła).

Ważnym nurtem w literaturze norweskiej są też powieści kryminalno-psychologiczne, w których ważne jest nie tylko „kto zabił?”, ale „dlaczego, z jakich pobudek to zrobił?”.
Wyróżniają się tu dwa nazwiska: Torkil Damhaug i Karin Fossum. Co ciekawe, tematyka ich książek wiąże się z ich pracą zawodową.

Torkil Damhaug przez wiele lat był lekarzem i psychiatrą. Jako pisarz zadebiutował w roku 1996 powieścią Flykt (Uciekaj), a w roku 2011 otrzymał Nagrodę Rivertona za kryminał Ildmanen (Człowiek ognia).

Karin Fossum jest nazywana „norweską królową zbrodni”, bo ciekawie konstruuje intrygi kryminalne i dogłębnie analizuje psychikę swoich bohaterów. Napisała m.in. Se deg ikke tilbake! (Nie oglądaj się), za którą otrzymała Nagrodę Rivertona i Szklany Klucz,  a także Den som frykter ulven (Kto się boi dzikiej bestii) i  Jeg kan se i mørket (Widzę w ciemności).

Od pięciu lat, na początku marca miłośnicy literatury kryminalnej mogą uczestniczyć w Oslo Krim Festivalen (Festiwalu Kryminału). Podczas tej imprezy odbywa się wiele interesujących spotkań ze skandynawskimi i innymi zagranicznymi autorami kryminałów.

Macie swoich ulubionych norweskich pisarzy?