Perła secesji powstała z popiołów: co warto zwiedzić w Ålesund?

Ålesund leży mniej więcej w połowie długości zachodniego wybrzeża Norwegii, poprzecinanego fiordami, na długiej mierzei otoczonej wysokimi górami, które wznoszą się niemal pionowo nad morzem. Wzdłuż brzegu rozmieszczone są niezliczone mniejsze wyspy, a często ośnieżone Alpy Sunnmøre tworzą malownicze tło.

Dziś Ålesund utrzymuje się z turystyki i rybołówstwa; stąd pochodzą dwie trzecie światowego eksportu solonego dorsza. Odwiedzający miasto amatorzy ryb i owoców morza koniecznie powinni we wczesnych godzinach udać się do Brosundet, które dzieli Ålesund na dwie części. Przybijają tu łodzie rybackie, gdzie można kupić świeże ryby, krewetki i kraby. Kto nie zdąży, może kupić zupę rybną w Fisketorget.

Oprócz połowów dorsza miasto słynie przede wszystkim z doskonale zachowanej architektury secesyjnej, która otacza nabrzeże i eleganckie brukowane uliczki w centrum. Architektoniczne piękno Ålesund to jednak raczej wynik zrządzenia losu, a nie celowego planowania urbanistycznego – zrodziło się bowiem z tragedii. W 1904 r. w nocy 23 stycznia przez miasto przetoczył się pożar, który zniszczył 850 domów. Wszystkie były drewniane, a 10 tys. osób pozostało bez dachu nad głową.

Pomiędzy tą pamiętną nocą a rokiem 1907 całe śródmieście Ålesund zostało odbudowane w popularnym wówczas stylu Jugendstil, czyli secesyjnym. Architekci i rzemieślnicy przybywali do Ålesund z całej Europy, która znajdowała się w stanie kryzysu gospodarczego, w poszukiwaniu pracy. Wielu z nich było jednak rodowitymi Norwegami, którzy wykształcenie zdobyli za granicą, i postanowili wrócić, by pomóc w rodzinnym kraju.

Rezultat jest urzekający: pełne wdzięku domy z fasadami w pastelowych odcieniach ochry, czerwieni, i bieli. W Ålesund znajduje się wiele wież, iglic i budynków z pięknymi dekoracjami. Miasto jest częścią Réseau Art Nouveau Network, europejskiej sieci miast w stylu Jugendstil, obejmującej również m.in. Barcelonę, Brukselę, Wiedeń, Rygę i Glasgow. Spacer po tej części Ålesund sam w sobie stanowi atrakcję. Warto zwrócić uwagę np. na stary kościół, zbudowany z marmuru i kamienia w 1909 roku jako prezent od niemieckiego cesarza Wilhelma II. Wewnątrz znajdują się kunsztowne freski i witraże.

Wrażenie robi też Arbeideren Kulturhus (dom kultury robotniczej), który znajduje się w centrum miasta. Ten secesyjny budynek został wzniesiony w 1906 roku i służył jako siedziba teatru. Lokalni mieszkańcy polecają przejść się ulicą Moloveien, znaną również jako Stare Miasto w Ålesund. To jedna z niewielu ulic, które nie spłonęły w pożarze miasta. Moloveien oferuje obecnie kilka winiarni i małych sklepów, które warto odwiedzić, jak Trankokeriet, sklep z antykami i używanymi rzeczami w zabytkowym domu nad morzem. Jest pełen najróżniejszych ciekawostek, a pośrodku znajduje się przyjemna kawiarnia. Wieczorem można za to wybrać się do Teaterfabrikken, gdzie odbywają się koncerty, spektakle i wieczory muzyczne.

Chociaż architektura miasta sama w sobie jest jak muzeum, wypada odwiedzić także secesyjne centrum Jugendstilsenteret, aby głębiej poznać jego historię. Stała wystawa Tidsmakinen (Wehikuł Czasu) to multimedialny pokaz filmu, obrazu, światła i dźwięku, który przenosi w dramatyczne wydarzenia z 1904 roku. W recepcji centrum zachowało się oryginalne wyposażenie z czasów, gdy budynek pełnił funkcję apteki, natomiast na piętrze można podziwiać oryginalne meble i ceramikę.

Bilet do Jugendstilsenteret uprawnia jednocześnie do wstępu do muzeum sztuki KUBE w sąsiednim budynku dawnego banku. KUBE pełni funkcję regionalnego centrum sztuki i choć nie jest główną atrakcją dla turystów zagranicznych, warto sprawdzic, czy nie odbywają się w nim ciekawe wystawy czasowe.

Z kolei w Muzeum Sunnmøre można zobaczyć, jak miasto wyglądało przed wiekami. Na terenie obiektu znajduje się duża kolekcja domów i łodzi, które reprezentują dawne standardy budowlane i opowiadają o sposobie życia w Sunnmøre od XVI wieku do współczesności. Możesz spacerować po 55 starych domach, które zostały tam przeniesione, a także odkryć imponującą kolekcję łodzi, w tym kilka replik statków Wikingów i jeden prawdziwy okaz mający ponad 1000 lat. Skansen znajduje się na obrzeżach Ålesund, w spokojnej okolicy nad wodą, w Borgundkaupangen, centrum handlowym aż do XVI wieku.

Na zainteresowanych morską fauną czeka Akwarium atlantyckie (Atlanterhavsparken), jedno z największych i najbardziej unikalnych tego typu obiektów w Europie Północnej. Życie wód wokół Ålesund i wzdłuż norweskiego wybrzeża jest zgromadzone w jednym miejscu, gdzie można karmić ryby, łowić kraby, spotkać pingwiny, foki i wydry oraz dowiedzieć się więcej o życiu pod wodą. W akwarium można również podziwiać mnóstwo gatunków występujących naturalnie w wodach północnego Atlantyku.

W sezonie do akwarium kursuje autobus wahadłowy, choć można do niego także dojechać lokalnym autobusem i dojść z przystanki w kilkanaście minut. Na spacer od centrum Ålesund potrzeba około 45 minut.

Nawet osoby, które jeszcze nigdy nie odwiedziły Ålesund, na pewno kojarzą kultowy widok miasta otoczonego wodą, z archipelagiem i wznoszącymi się na horyzoncie górami. Podziwianie go własnymi oczami umożliwia punkt widokowy znajdujący się na szczycie wzgórza Aksla. Aby się tam dostać, można dojechać samochodem, wsiąść do autobusu turystycznego lub postąpić tak, jak robią to miejscowi i pokonać 418 kamiennych schodów rozpoczynających się w parku miejskim.

Wycieczka na szczyt sprawnej osobie zajmie około dziesięciu minut, ale trasa jest odpowiednia dla każdego. Nowo wyremontowane schody są wygodne, a na całej ich wysokości rozmieszczone są ławki. Ze szczytu otwierają się możliwości wędrówek dalej do Akslafjellet.

W ramach atrakcji na świeżym powietrzu miejscowi wybierają się na szlaki piesze, żeglują po okolicznych fiordach oraz pływają kajakiem i jeżdżą na rowerach górskich. Ålesund od strony morza, spływ kajakowy z miasta Sentre to świetny sposób, a Ålesund oferuje spływy kajakowe przez cały rok.

Od maja do września trwa sezon kajakowy na wodach Ålesund i wokół niego. Przy tak dużej ilości wody kajak to fantastyczny wybór, aby spojrzeć na miasto z innej perspektywy. Wycieczki kajakowe obejmują zarówno dwugodzinne wycieczki w stylu secesyjnym, które odbywają się blisko miasta, jak i całodniowe wycieczki dla bardziej odważnych, łączące spływ kajakowy z wędrówkami.

Ålesund leży także w sercu jednego z najpiękniejszych norweskich fiordów. Traktując miasto jako bazę wypadową, w ciągu dwóch godzin można znaleźć się w jednych z najpiękniejszych miejsc do odwiedzenia w Norwegii, takich jak Geirangerfjord i Hjørundfjord.

Miasto jest otoczone górami, więc każdy znajdzie tu coś dla siebie, od łatwych wędrówek po wymagającą wspinaczkę. Sukkertoppen o długości 314 metrów jest popularną i bliską opcją zarówno dla mieszkańców, jak i turystów, i oferuje fantastyczny widok na miasto, góry, morze i wybrzeże.

Źródła: Visit Norway, gofjords.com, fjellstua.com, fiordnorway.com, Forbes, celebritycruises.com